تحلیل رفتار متقابل (Transactional Analysis) که بطور مخفف TA خوانده می شود یک نظریه در روانشناسی اجتماعی است که در سال 1950 توسط روان پزشک کانادایی به نام اریک برن Eric Berne پایه گذاری شده است و با توجه به این نظریه کارگاه هایی برگزار میشود که به کارگاه TA معروف هستند.
این تئوری به لحاظ کاربرد راحت آن در حل مشکلات احساسی و رفتاری، به شدت مورد قبول جامعه روانشناسی قرار گرفته و در زمینه های مختلفی مورد استفاده افراد قرار می گیرد.
این تئوری به مطالعه ی چگونگی تعامل و ارتباط میان افراد می پردازد، استفاده از این تکنیک باعث می شود بسیاری از مشکلات در روابط فیمابین افراد شناسایی و حل گردد.
در تحلیل رفتارهای متقابل با تشخیص این که فرد با کدام حالت «خود» با دیگری رفتار میکند میتوان رفتارهای بعدی او را پیش بینی کرد.
در ادامه بخشی از مطالب و موضوعاتی که در کارگاه TA دکتر بهزادی فرد تدریس خواهد شد را بخوانید:
حالتهای مختلف شخصیت در تئوری تحلیل رفتار متقابل
هر فردی در زمانی که در حال گفتگوی درونی است و یا حتی در حال صحبت با دیگران است در یکی از حالت های شخصیتی زیر قرار دارد:
- والد
- کودک
- بالغ
در ادامه به بررسی ساختار این سه شخصیت می پردازیم.
تعریف والد
منظور از والد بخشی از وضعیت درونی است که با توجه به رفتار والدین شکل گرفته است که به طور معمول شامل تمام اتفاق های زندگی از به دنبا آمدن تا پنج و هفت سالگی است که در این زمان بعد شخصیت والد شکل خواهد گرفت؛ در این بعد از شخصیت والدین نقش اساسی دارند و سازنده اصلی آن هستند.
نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که تمامی رفتار ها و گفتگویی هایی که بین بزرگتر ها شکل میگیرد صرف نظر از اینکه خوب یا بد هستند از نظر کودک حقیقت بوده و در پس زمینه ذهن او ثبت خواهد شد.
آیا تنها والدین در شکل گیری شخصیت والد شکل دارند؟
خیر عواملی دیگر همچون محیط پیرامون کودک و تلوزیون نیز تاثیر گذار هستند اما بخش عمده در این شکل گیری مخصوص به والدین است.
در نتیجه والد مجموعه ای از باور ها، اعتقادات، قضاوت ها و ارزش هایی است که در دو گروه « والد حمایت گر » و « والد انتقاد گر » قرار می گیرد که هر دوی آن ها دارای بعد مثبت و منفی هستند.
والد حمایت گر مثبت
- نباید پاتو جلوی بزرگتر ها دراز کنی تا هم به خودت و هم اونا احترام بزاری.
- قبل از حرف زدن در موردش فکر کن.
والد حمایت گر منفی
- هر وقت خواستی مشقاتو بنویسی بگو بیام کمکت کنم.
والد انتقاد گر مثبت
- چرا انقدر نامرتب لباس می پوشی؟
- تمیز تر غذا بخور
والد انتقاد گر منفی
- عرضه انجام هیچ کاری رو نداری.
- من میدونم تو هیچی نمیشی و به جایی نمیرسی.
به آخرین مثال برای درک بیشتر توجه کیند.
تقاضا کودک: میشه به کمک کنی این مشکل رو حل کنم؟
حمایت گر مثبت: اول خودت سعی کن حلش کنی اگر موفق نشدی باهم انجامش میدیم.
حمایت گر منفی: حتما، تو اصلا خودتو اذیت نکن.
انتقاد گر مثبت: اگر از اول درست فکر می کردی به این مشکل بر نمیخوردی.
انتقاد گر منفی: از خنگی تو که این مشکلو درست کردی.
تعریف کودک
منظور از کودک تمامی احساست درونی ما است. زمانی که یک کودک به دنبا می آید و تحت تاثیر محیط قرار نگرفته است تنها ماهیتی که همراه خود دارد نیرو و انرژی هسته درون است؛ نیرو هسته درون عمیق ترین سطح روحی و روانی هر فرد را در بر میگیرد که شامل تمامی انگیزه ها برای رها بودن، خلاقیت، شهود، بصیرت، عشق، کنجکاوی و… می باشد.
یکی از مهم ترین عملکرد های هسته درون لذت بردن بدون درد است.
من کودک در ابتدای تولد یعنی زمانی که تنهاهسته درون وجود دارد، فاقد هرگونه قدرت ارزشیابی و تفکر است او در چند ماه اول تنها دارای احساسات است اما در زمان 10 ماهگی رشد بالغ شروع می شود و تا 5 سالگی والد درون او شکل می گیرد. به این صورت کودکی که در ابتدا تنها دارای احساسات بوده با گذشت زمان در اثر تجربه و آزمون و خظا افکار خود را شکل می دهد و ارزش هایی را از والدین و یا محیط اطراف کسب می کند.
اگر در رفتار یا رابطه ای بتوان هسته درون فرد را پیدا کرد و بر اساس آن پیش رفت یک رابطه صمیمی و عمیق ایجاد خواهد شد.
مثال هایی از حالت شخصیتی کودک:
- کاش امروز میشد یکم بیشتر بخوابم.
- دلم میخواد پابرهنه رو چمن راه برم.
- دوس دارم برم بالای کوه داد بزنم.
تعریف بالغ
منظور از بالغ آن بعد شخصیتی است که با منطق سر و کار دارد و سبب میشود که در موقعیت های مختلف تصمیمات منطقی بگیریم. در درون همه ما نیرویی وجود دارد که میتوانیم آن را تحت عنوان عقل و یا مصلحت بدانیم که ارتباطی هم با سن و سال ندارد و با توجه به واقعیت های موجود پدیدار می شود.
تا قبل از 10 ماهگی کودک تنها شامل احساسات است و حرکات خود را با فکر پیش نمی برد، پس از گذشت 10 ماهگی میتواند اشیا و محیط را تشخیص دهد و کار های خود را با فکر انجام دهد که نشان دهنده شروع شخصیت بالغ است.
در سال های اول زندگی شخصیت بالغ ضعیف است و به راحتی تحت تاثیر والد قرار می گیرد و یا تحت احساسات کودک رفتار می کند.
به مثال هایی از شخصیت بالغ توجه کنید:
- اگر فردا هوا بارانی بشه مسافرت را کنسل می کنیم.
- این کار برای من هیچ سودی نداره پس اونو انجام نمیدم.
از نشانه های رفتاری بالغ می توان به بیشتر گوش دادن، تفکر کردن، ایستادن و نشستن در حالت صاف و از نشانه های کلامی بالغ نیز می توان به بیان کلماتی همچون: چرا، چگونه، به چه علت، کی و … اشاره کرد.
چرا تحلیل رفتار متقایل مهم است؟
تحلیل رفتار متقابل نقش بسیاری در حل مشکلات احساسی، رفتاری، تربیت کودک، مدریت کسب و کار و … دارد و یکی از بهترین روش ها برای بهبود ارتباط درون فردی و برون فردی است.
از دیدگاه TA شما از قبل برنامه ریزی شده اید که چه شغلی داشته باشید، ازدواجتان چگونه و با چه کسی باشد و یا حتی با چه کسانی قرار است در زندگیتان ارتباط داشته باشید؛ حتی شما در همین زمان که در حال خواندن این متن هستید طبق این اصول زندگی میکنید، چگونه؟
به این دلیل که ذهن شما از پدر و مادرتان از بدو تولد یاد گرفته است که چگونه زندگی کند و کنترل شخصیت های درونی وجودتان را بلد نیستید و حتی ممکن است تا آخر عمر همین روند را ادامه دهید!
به همین دلیل یادگیری تحلیل رفتار متقابل و کسب اطلاعات در کارگاه TA از شخصیت های درونی وجودتان یکی از لازمه های ضروری زندگی است.
کارگاه تحلیل رفتار متقابل در مرکز مشاوره خانواده نیک اندیشان :
این دوره شامل دو کارگاه یک و دو بوده که در مرکز مشاوره نیک اندیشان برگزار می گردد.
هر دوره ی این آموزش شامل پنج جلسه سه ساعته خواهد بود که توسط دکتر سعید بهزادی فرد تدریس می شود.
جهت آشنایی با سوابق دکتر سعید بهزادی فرد می توانید از لینک روبرو استفاده نمایید : دکتر سعید بهزادی فرد